Vroeger dwongen we inboorlingen hemden en broeken te dragen, nu moslima´s om hun hoofddoek of boerka af te doen. Is dat winst?

Op een bepaalde wijze

leestijd: 5 minuten

Architectuur is het geheel, op een bepaalde wijze.
Niet: een constructie met nog iets erbij en dat maakt het tot architectuur.
Nee, vanuit een bepaalde opvatting wordt iets ontworpen. Een vantevoren overwogen en vastgestelde opvatting van nut, schoonheid, winstbejag, maakbaarheid of noem maar op.

Het kan ook zijn dat warhoofdigheid over dit alles dominant is. Dan is het warhoofdige architectuur. Of misschien is er in het geheel niet over nagedacht. Dan is het leeghoofdige architectuur.
Dit is een handzame analogie voor de discussie in hoeverre godsdienst in het openbare leven getoond mag worden.

Ik leef op bepaalde wijze – het geheel op bepaalde wijze.
Zo is ieders leven – op bepaalde wijze.
Vaak is het niet zozeer vanuit een vooropgezet idee, vaak leef ik gedachteloos. Het leven ontwikkelt zich in het leven. Maar ook daarmee is het: een bepaalde wijze. Of het nu leven is als adept van de Verlichting, of als lichtzinnige, als vroom gelovige, kapitalist of wereldmijdend individu.
Zo ontplooien levens zich.

De eis dat een bepaalde wijze onzichtbaar zou moeten zijn kan alleen op de misvatting berusten dat architectuur een toefje slagroom is op iets anders, dat een levensopvatting of religie iets is dat je naar willekeur van een leven af kunt halen zonder het geheel te beschadigen.
Religieus leven is leven op een bepaalde wijze en dat laat zich niet opknippen zonder schade aan het geheel.
Of is het geen misvatting maar bewuste machtspolitiek als religieuze uitingen niet zichtbaar mogen zijn? Is het afdwingen dat levens worden geleefd zoals jij dat wilt? Vroeger: inboorlingen dwingen hemden en broeken te dragen. Nu: moslima’s dwingen geen hoofddoek of boerka te dragen. En dan denken dat dat voor hun leven niets uitmaakt. Of nog erger, denken dat het juist een verbetering van hun leven is als je mensen dwingt anders te zijn dan ze zijn. Opvoedkunde uit de negentiende eeuw.

Toegegeven, het ziet er anders uit, bepaalde wijzen zijn onzichtbaar geworden. Maar waarom zou je dat willen? Wat is de winst van dingen onzichtbaar maken?

© Tom Maas 6/2007